ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی یکی از تخصص های رشته دندانپزشکی و در واقع قدیمی ترین شاخه دندانپزشکی است. در این رشته به صورت تخصصی به تشخیص، پیشگیری و درمان نامنظمی دندان ها و ناهنجاری های فکی پرداخته می شود. در واقع هر چیزی که به موقعیت دندان ها و فکین ارتباط داشته باشد به صورت مستقیم در رشته ارتودنسی دندان جای داده می شود. به متخصصان این رشته ارتودنتیست گفته می شود. هر ارتودنتیست ابتدا یک دندانپزشک عمومی است و پس از گذراندن 6 تا 7 سال از رشته دندانپزشکی عمومی فارغ التحصیل می شود و سپس با شرکت در یک آزمون تخصصی 3 تا 4 سال دیگر را مشغول فراگیری تخصصی ارتودنسی می کند.( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
چه کسانی نیاز به درمان های ارتودنسی دندان دارند؟
به طور کلی و همانطور که در بخش بالا ذکر شد، هر مشکلی که در خصوص موقعیت دندان ها یا فک ها پیش بیاید به نوعی با این رشته در ارتباط خواهد بود. به عنوان مثال اگر شما یا فرزندتان با یکی از موارد زیر روبرو هستید نیاز به آغاز درمان ارتودنسی دندان دارید :
- کج بودن دندان ها
- وجود فاصله بین دندان ها
- جلو یا عقب بودن یکی از فک ها
- وجود فاصله بین دندان های فک بالا و پایین در جلو حین بسته بودن دهان
- کوتاه بودن دندان
- ازدحام و شلوغی دندان ها
- کوچک بودن فک
و….
ارتودنسی دندان برای چه کسانی است و چه کاربردی دارد؟
ارتودنسی در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند :
- در برخی افراد دهان کوچک است و جای کافی برای رشد دندان‌ها وجود ندارد. برای مثال ممکن است برخی از دندان‌ها به‌صورت کج‌روی هم رشد کرده‌باشند یا اینکه برخی از آنها به‌صورت چرخشی یا پیچ‌خورده، رشد کرده‌باشند. به همین دلیل دندانهای این افراد با موقعیت‌های کج و نامناسب رشد می‌کند. در تمام این موارد با کمک ارتودنسی، می‌توان این مشکل را برطرف کرد و به دندان‌هایی صاف، یکدست، منظم و دارای قوسی مناسب دست‌یافت.
- این درمان علاوه‌بر اینکه روشی برای صاف‌کردن یا حرکت‌دادن دندان‌ها برای بهبود ظاهر آنهاست، می‌تواند به مراقبت طولانی‌مدت از سلامت دندان‌ها، لثه‌ها و مفاصل فک هم کمک کند.
- همچنین این درمان فشار ناشی از گازگرفتن مواد غذایی مختلف خصوصا انواع سخت و سفت را روی تمام دندان‌ها پخش می‌کند و به‌این‌ترتیب از آسیب به دندان‌ها و فک جلوگیری می‌کند.
اگر دندان ها را منظم نکنیم چه اتفاقی رخ می دهد؟
دندان ها و فک اگر در هر موقعیتی به جز حالت طبیعی خود باشند مشکلات متعددی گریبان ما را خواهد گرفت. برای ادامه بحث، ابتدا نگاهی به تصویر زیر بیاندازید. این تصویر دندان ها و فک را در موقعیت مناسب و طبیعی نشان می دهند. چنانچه تغییری در این وضعیت ایجاد شود مشکلاتی که در ادامه لیست شده است ممکن است برای ما پیش بیاید :
- به خطر افتادن زیبایی لبخند و در نتیجه به چالش کشیده شدن زیبایی چهره
- دشواری در رعایت بهداشت دهان و دندان
- ایجاد پوسیدگی دندان (مخصوصا از نوع بین دندان در افرادی که ازدحام و شلوغ بودن دندان ها را تجربه می کنند)
- افزایش احتمال ایجاد بیماری لثه
- کاهش شدید اعتماد به نفس به دلیل ظاهر نامناسبی که حین صحبت کردند و یا لبخند زدن مشاهده می شود.
- افزایش احتمال انزوای اجتماعی و گوشه گیری (وارد شدن لطمه به روابط اجتماعی)
- از دست رفتن زودتر از موعد دندان ها (مثلا افرادی که مشکل فکی یا نامنظمی دندانی دارند ممکن است در سن جوانی دندان های خود را از دست دهند)
- کاهش کیفیت خواب به دلیل برخی از مشکلات فکی (که موجب دشواری در تنفس می شوند)
- افزایش هزینه های دندانپزشکی به دلیل وارد شدن آسیب های متعدد به دندان، لثه و سایر ساختارهای داخل دهان
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
مزایای منظم شدن دندان ها چیست؟
با منظم شدن دندان ها به کمک ارتودنسی دندان، مزایای بسیار زیادی در انتظار ماست. به عنوان مثال کمترین مزیت می تواند افزایش زیبایی لبخند و یا کمک به افزایش سطح سلامتی دهان و دندان باشد. سایر مزایای درمان های ارتودنسی دندان عبارتند از :
- افزایش اعتماد به نفس
- افزایش میزان ماندگاری و طول عمر دندان ها
- کمک به مستحکم ماندن استخوان نگهدارنده دندان ها
- کاهش هزینه های دندانپزشکی در آینده
- افزایش و بهبود روابط عمومی
- کاهش میزان پوسیدگی دندان و بیماری های لثه و ….
در چه مواردی به ارتودنسی نیاز است؟
جلو بودن فک پایین :
در این حالت فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می گیرد، به عبارتی دندانهای فک پایین در جلوی دندانهای فک بالا قرار می گیرند. یکی از روش های مناسب استفاده از ارتودنسی دندان است که توسط متخصص ارتودنسی انجام می شود.
فضای اضافی بین دندان ها :
این حالت در موارد غایب بودن یک یا چند دندان دائمی و یا به دلیل عدم تناسب اندازه دندان ها و فکین، یعنی کوچک بودن دندان ها و یا بزرگ بودن فک ها و یا ترکیبی از هر دو و موقعیت نامناسب دندان ها و بزرگی زبان رخ می دهد.
همپوشانی زیاد دندان ها (دیپ بایت) :
بر اثر این مشکل دندان های فک پایین به لثه دندان های فک بالا و همچنین قسمت داخلی دندان های جلو بالا صدمه زده و نیز استخوان نگه دارنده دندان ها دچار تحلیل و دندان های بالا و پایین باعث سایش یکدیگر می شوند. گاهی این مشکل با مشکلات ایجاد شده در مفصل گیجگاهی فکی نیز در ارتباط است.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
جلو بودن دندان های فک بالا :
در صورتی که دندان های فک بالا جلو باشند ، علاوه بر مشکل زیبایی کارکرد دندان ها نیز مختل می شود و همچنین خطر صدمه زدن به آنها افزایش می یابد. این حالت با زیاد جلو بودن دندان های فک بالا و یا زیاد عقب بودن دندان های فک پایین آشکار مرتبط می باشد.
کجی دندان ها :
در صورتی که فضای کافی برای تمام دندان ها وجود نداشته باشد، این حالت رخ می دهد. درمان این مشکل با گسترش قوس دندانی و یا کشیدن دندان دائمی صورت می گیرد، در این حالت علاوه بر مشکلات زیبایی، خطر ایجاد پوسیدگی و ناراحتی های لثه به دلیل عدم امکان رعایت بهداشت مناسب بیشتر می شود.
مشکلات عرضی دندان ها (کراس بایت) :
در این حالت دندان های فک بالا در درون دندان های فک پایین قرار می گیرد. مشکلاتی مانند گاز گرفتن گونه، ناراحتی مفصلی و سایش دندانی با این ناهنجاری دیده می شود. به دلیل وجود رشد در کودکان و نوجوانان، عدم اصلاح این ناهنجاری در سنین پایین می تواند باعث انحراف فک و عدم قرینگی در صورت گردد.
به هم نرسیدن دندان ها (اپن بایت) :
اگر دندان های فک بالا و پایین در زمانیکه دهان کامل بسته می باشد بهم نرسند عمل جویدن و گاهی تکلم فرد مختل می شود. عامل بعضی از این مشکلات عادات دهانی مانند انگشت مکیدن و یا قرار گیری زبان در بین دندان ها می باشد.
ناقرینگی دندان ها هنگام لبخند زدن :
این مسئله به دلیل عدم انطباق خط وسط دندانی با خط وسط صورت رخ می دهد، این ناهنجاری باعث می شود هنگامی بیمار لبخند می زند، دهان بیمار نامتقارن به نظر برسد. علاوه بر مشکلات زیبایی ، مشکلات روابط دندانی نیز در این حالت ممکن است ایجاد گردد که بر کارایی جویدن تاثیر می گذارد.
زمان طلایی و دوره درمان ارتودنسی دندان
براساس مقاله ارتودنسی چیست باید بدانید که بهترین زمان برای انجام ارتودنسی هنگام رشد ساختمان‌های صورت بوده که این بازه سنی در دختران قبل از 13 سالگی و پسران قبل از 15 سالگی است و اگر این زمان از دست برود، برای تصحیح به زمان و انرژی بیشتری نیاز است. مدت زمان ارتودنسی دندان معمولا در حدود یک سال و نیم تا دو سال بوده که این بازه زمانی نسبت به سن افراد و نحوه قرار گیری دندان‌ها ممکن است، تغییر کند.
روش‌های انجام ارتودنسی :
ارتودنسی دندان بنا به تشخیص متخصص به روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی نامرئی ، ارتودنسی لینگوال و ارتودنسی فانکشنال، روش‌هایی هستند که در ادامه مطلب ارتودنسی چیست، به صورت خلاصه به آنها می‌پردازیم.
ارتودنسی ثابت :
ارتودنسی ثابت رایج‌ترین نوع ارتودنسی بوده که شامل نوار، سیم و براکت هاست. در این روش درمان که حدودا در طول یک ماه به اندازه یک میلیمتر دندان‌ها حرکت می‌کنند، براکت‌ها بر روی دندان‌ها چسبانده شده و یک سیم از میان آنها عبور می‌کند که به کمک کش‌های سفید یا رنگی به براکت‌ها متصل می‌شود. امکان استفاده از ارتودنسی ثابت به شرط سلامت لثه و بافت‌های نگه دارنده، در هر سنی امکان پذیر است، اما طول درمان که متوسط آن دو سال بوده، در سنین بالا طولانی‌تر می‌شود.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
ارتودنسی متحرک :
در ارتودنسی متحرک؛ قالبی از فک بالا و پایین گرفته و پلاک‌ها ساخته می‌شود. این روش برای افراد کم سن و سال مناسب‌تر است زیرا، علاوه بر مشکلات دندانی می‌تواند ناهنجار‌های استخوانی فک را نیز برطرف کند و بیمار این امکان را دارد تا زمان خوردن غذا، ارتودنسی را دربیاورد و بعد از مسواک و نخ دندان دوباره در دهان بگذارد.
ارتودنسی دیمون :
در این نوع ارتودنسی؛ از نوعی براکت به نام دیمون استفاده می‌شود که مکانیزمی کشویی دارد و همزمان با مرتب شدن دندان‌ها حرکت می‌کنند که همین امر کمک می‌کند تا افراد درد کمتر و راحتی بیشتری را تجربه کنند. ظاهر زیبای براکت‌های دیمون و نتیجه نهایی از دیگر مزایای ارتودنسی دیمون است.
ارتودنسی نامرئی :
ارتودنسی نامرئی نوعی دیگر از روش‌های ارتودنسی است که در آن یک سری قالب‌های پلاستیکی شفاف از دندانهای بیمار تهیه می‌شود که هر دو هفته یکبار باید تعویض شوند. این قالب‌ها نیروی ثابتی را به دندان وارد می‌کنند.
ارتودنسی لینگوال :
یکی از مزیت‌های اصلی ارتودنسی به روش لینگوال این است که براکت‌ها در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و دیگر احساس خجالت از سیم کشی دندان ندارید. اما، محدود کردن رژیم غذایی و عدم نمایش براکت‌ها باعث می‌شود تا گستره دید بیمار کم شود و نسبت به مراقبت‌های طول درمان و تمیز کردن آنها کوتاهی کند.
ارتودنسی فانکشنال :
ارتودنسی فانکشنال یکی از روش‌های جذاب ارتودنسی دندان است که علاوه بر ساخت لبخند زیبا به شما کمک می‌کند تا بتوانید مشکلات فک را نیز برطرف کنید و نیمرخ زیباتری داشته باشید. در این روش به جای فشار به دندان ها، فشار به فک وارد می‌شود و به جا باز کردن برای دندان‌ها کمک می‌کند. این نوع ارتودنسی در سنین حدودا 7 سالگی قابل اجراست و بیمار می‌تواند همزمان هم ارتودنسی و ارتوپدی را با هم تجربه کند.
جدیدترین نوع ارتودنسی :
انتخاب روش ارتودنسی معمولا نسبت به نظر ارتودنتیست بستگی دارد، اما ارتودنسی دیمون یکی از به روزترین و جدیدترین نوع ارتودنسی در دنیاست. این روش با داشتن براکت‌های کشویی با قابلیت بازو بسته شدن و نتایج سریعتر، از محبوبیت بالایی نیز در میان بیمار‌ها برخوردار است. در ارتودنسی دیمون اصطکاک و فشار کمتری به دندان‌ها وارد می‌شود و همین موضوع کمک می‌کند تا بیمار درد کمتری را در مدت زمان ارتودنسی دندان حس کند و، چون رفت و آمد کمتری برای مراجعه به پزشک نیاز است، در زمان و هزینه ارتودنسی نیز صرفه جویی می‌شود.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
دسته‌بندی دیگر، ارتودنسی ثابت و متحرک است
۱. ارتودنسی ثابت (ارتودنسی نامرئی یا ارتودنسی سرامیکی و ارتودنسی رنگی) :
یکی از روش‌های ارتودنسی، ارتودنسی ثابت است.همانطور که از نام آن پیداست این ابزارها به دندان چسبیده و توسط بیمار قابل جداشدن نیست. این روش درمانی بیشتر برای جابه‌جاکردن دندان‌ها و درمان ناهنجاری‌های دندانی استفاده می‌شود. ازاین‌رو درمان ارتودنسی ثابت را به‌عنوان ارتودنسی دندانی هم می‌شناسند. در ارتودنسی ثابت از ابزارها و دستگاه‌های مخصوصی استفاده می‌شود که رایج‌ترین وسایلی هستند که امروزه برای درمان ارتودنسی استفاده می‌شوند.
این روش خود به 2 دسته فرعی تقسیم می‌شود :
ارتودنسی ثابت معمولی یا ارتودنسی رنگی (انواع رنگی مختلف هستند؛ مثلا رنگ ارتودنسی بنفش یا رنگ ارتودنسی طلایی)
ارتودنسی ثابت نامرئی.
انواع براکت‌های ثابت معمولی آنهایی هستند که به‌صورت متداول از آنها استفاده می‌شود و با لبخندزدن دیده می‌شوند. این براکت‌ها به جلوی دندان‌ها می‌چسبند و با استفاده از سیم‌های مخصوص به هم وصل شده‌اند. بریس‌های مورداستفاده در تکنیک ثابت معمولی از نوع فلزی هستند.
در تکنیک دیگری که آن هم ثابت است، متخصص ارتودنسی از براکت‌های مخصوصی استفاده می‌کند که به آنها براکت‌های شیشه‌ای، شفاف، سرامیکی یا نامرئی گفته می‌شود. این براکت‌ها دیده نمی‌شوند و به آن ارتودنسی نامرئی گفته می‌شود. این براکت‌های شفاف که معمولا پلاستیکی هستند، به‌صورت اختصاصی برای بیمار قالب‌گیری و ساخته می‌شوند. آنها تقریبا نامرئی هستند و با استفاده از آنها کسی متوجه وجود ارتودنسی در دهان آنها نخواهدشد.
قیمت ارتودنسی در روش نامرئی نسبت به تکنیک معمولی بیشتر است. بااین‌حال به دلیل تمیزی ارتودنسی شفاف و ظاهر زیباتر آن، بسیاری از افراد این نوع براکت‌های ارتودنسی را ترجیح می‌دهند.
2. ارتودنسی متحرک
تکنیک بعدی، ارتودنسی متحرک است. در این روش از براکت‌های متحرک استفاده می‌شود. این براکت‌ها معمولا صفحات پلاستیکی متحرکی هستند که سقف دهان را می‌پوشانند. از این روش زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم ارتودنسی را برای تعدادی از دندان‌ها انجام دهیم.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
این روش خود به 2 دسته تقسیم می‌شود :
- ارتودنسی متحرک معمولی
- ارتودنسی متحرک نامرئی.
براکت‌های متحرک را می‌توان برای اصلاح مشکلات جزئی یا به‌عنوان بخشی از درمان با روش ارتودنسی ثابت استفاده کرد. وقتی دوره درمانی ارتودنسی ثابت تمام می‌شود، ممکن است از براکت‌های متحرک برای فیکس‌کردن دندان‌ها و نگهداری درمان ارتودنسی ثابت استفاده شود. معمولا در مواردی که به درمان ارتودنسی فک نیاز است، از انواع براکت‌های متحرک استفاده می‌شود.
گاهی اوقات از این تکنیک درمانی برای جلوگیری از مکیدن انگشت شست کودکان هم استفاده می‌شود که این کار توسط متخصص ارتودنسی اطفال باید انجام شود. این براکت‌ها را برای تمیزکردن یا در زمان انجام فعالیت‌های خاص برای احتیاط باید از دهان خارج کرد. ارتودنتیست نحوه خارج‌کردن براکت و اقدامات لازم را به شما آموزش خواهد داد.
ارتودنسی دو فاز چیست؟ بهترین روش برای ارتودنسی کودکان
ارتودنسی دوفازی باعث می‌شود که بیماران جوان‌تر مجبور به انجام ارتودنسی شدید و سخت در مراحل بعدی زندگی نشوند. انجمن ارتودنتیست های آمریکا بر ضرورت ارزیابی کودکان توسط متخصص ارتودنسی در 7 یا 8 سالگی و انجام ارتودنسی کودکان تأکید دارد.
این مراجعه به‌موقع برای ارزیابی مشکلاتی که می‌تواند در درمان فاز اولیه سودمند باشد، توصیه می‌شود. اگر ارتودنسی زودهنگام درحالی‌که دندان‌ها و استخوان فک هنوز درحال‌رشد هستند انجام شود، درمان ارتودنسی آسان‌تر بوده و شدت کمتری خواهدداشت.
فاز اول شامل استفاده از گشادکننده‌ها و سایر وسایل دندانپزشکی است که فضای بیشتری را در فک برای دندانهای ورودی ایجاد می‌کند. برای این کار ممکن است ضرورت کشیدن دندان یا جراحی فک را در آینده کاهش دهد.
فاز دوم معمولا زمانی شروع می‌شود که بیشتر دندانهای بزرگسال رشد کرده‌اند. درواقع فاز دوم درمان شامل استفاده از براکت‌ها یا ترمزکننده‌ها پس از رشد دندانهای بالغ است.
همانطور که گفتیم برای اینکه فرزندتان در آینده دندانهای سالم و مرتبی داشته‌باشد، باید در 7 یا 8 سالگی توسط ارتودنتسیت کودکان معاینه شود. پس همین الان وارد لینک زیر شوید، بهترین متخصص ارتودنسی کودکان را پیدا کنید و برای معاینه دندان‌ها و فک فرزندتان نوبت بگیرید.
نحوه انجام ارتودنسی به چه صورت است؟
- بعد از معاینه کامل و تشخیص شرایط دندان و فک، شیوه درمانی مناسب انتخاب می‌شود. مراحل درمان ارتودنسی بسته به روش درمانی موردنظر متفاوت است. در هر یک ازاین‌روش‌ها ممکن است به انجام برخی مراحل نیاز باشد. برای مثال کشیدن دندان برای ارتودنسی ممکن است یکی از مراحل پیش‌نیاز باشد.
- جرم‌گیری دندان‌ها یا جرم‌گیری ارتودنسی شفاف، انتخاب براکت‌های مناسب برای شروع درمان، پرکردن و عصب‌کشی دندانهای معیوب و مواردی ازاین‌دست می‌توانند جزء مراحل انجام ارتودنسی باشند.
- سپس متخصص ارتودنسی براکت‌ها را جای‌گذاری می‌کند و با سیم‌های مخصوص آنها را به هم متصل کند.
- مراحل بعدی برای درمان شامل مراجعات به‌موقع به مطب و بررسی شرایط براکت‌ها، میزان تغییر موقعیت دندان‌ها و جابه‌جا‌شدن فک و غیره است. دقت کنید که مراحل ارتودنسی دندان ممکن است با فرایندهای موردنیاز برای ارتودنسی فک متفاوت باشد.
- ارتودنسی فک می‌تواند برای فک بالا به‌تنهایی، هر دو فک یا ارتودنسی فک پایین باشد. در تمام این موارد ممکن است مراحل انجام ارتودنسی متفاوت باشد.
- سفت‌کردن و شل‌کردن سیم‌ها، مراقبت‌های موردنیاز در طول ارتودنسی مانند ارتودنسی دندان در شب و رفع مشکلات احتمالی هم همگی می‌توانند جزء مراحل انجام ارتودنسی باشند.
- بیماران باید برای ویزیت‌های منظم، معمولا 1 یا 2 ماه یکبار داشته‌باشند. در طول ویزیت، پزشک سیم، فنر یا نوارهای الاستیک را به براکت‌ها متصل می‌کند تا کشش و فشار بیشتری روی دندان‌ها بیاورد و آنها را در موقعیت مناسب خود قرار دهد. البته هر یک از این موارد از فرایند انجام ارتودنسی ممکن است بسته به روش‌های ارتودنسی متفاوت باشد.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
مزایای ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی دندان مزیت‌های بسیار زیادی دارد. برخی از آنها شامل موارد زیر هستند :
- این روش درمانی بسیار مؤثر می‌تواند به اصلاح ناهنجاری دندان و فک کمک کرده و از نظر زیبایی‌شناختی تأثیر زیادی در بهبود ظاهر افراد خواهدداشت.
دستیابی به یک ظاهر متعادل، لبخند زیبا و زیبایی چهره از مزیت‌های استفاده از روش درمان ارتودنسی است. - این روش درمانی می‌تواند به رفع مشکلات ژنتیکی فک و دهان هم کمک کند. درمان ناهنجاری‌های فک برای سلامتی افراد اهمیت بسیار زیادی دارد.
- روش‌های درمانی ارتودنسی می‌تواند به نوبه خود موجب پیشگیری از مشکلات بعدی هم شود. برای مثال مشکلات بلع و جویدن معمولا با ارتودنسی برطرف می‌شوند.
- بسیاری از افراد برای رفع مشکلات فک و مفاصل آن، مانند ضعیف‌شدن مفاصل فک و قفل‌کردن فک به درمان‌های ارتودنسی نیاز دارند. این درمان‌ها می‌توان عوارض و مشکلات ناشی از این ناهنجاری‌ها را کاهش دهد یا از بین ببرد.
- یک‌دست‌شدن دندان‌ها و رفع ناهماهنگی‌های ایجاد‌شده در دهان، خصوصا بیرون‌زدگی از لثه‌ها یا روی‌هم رشدکردن دندان‌ها می‌تواند ریسک پوسیدگی و عفونت‌های لثه و دندان‌ها را افزایش دهد. درمان ارتودنسی می‌تواند از بروز این مشکلات تا حدود زیادی جلوگیری کند.
- به‌صورت کلی درمان‌های ارتودنسی می‌تواند موجب افزایش سلامت دندان‌ها و افزایش طول عمر آنها شود.
مراقبت و تمیزکردن دندان ها در هنگام ارتودنسی چگونه است؟
بخش بسیار مهمی از فرایند انجام ارتودنسی، مربوط به مراقبت‌های لازم بعد از گذاشتن براکت‌ها و بعد از درآوردن سیم‌ها و براکت‌ها است. موارد زیر را به خاطر داشته‌باشید :
- در طول مدتی که دستگاه در دهان قرار دارد، بسته به نوع براکت‌ها (ثابت یا متحرک) باید اصول تمیزکردن، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت‌های لازم در زمان غذا‌خوردن و ورزش را رعایت کرد.
- معمولا افرادی که ارتودنسی انجام می‌دهند باید از کش ارتودنسی مخصوص، مسواک ارتودنسی، نخ دندان ارتودنسی و ابزارهای مراقبتی مشابه استفاده کنند. این وسایل همگی مخصوص ارتودنسی دندان ساخته‌شده‌اند.
- مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی هم اهمیت زیادی دارد. جمع‌شدن مواد غذایی و رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان می‌تواند موجب پوسیدگی دندان‌ها و خرابی آنها شود و روی نتیجه‌ی نهایی تأثیر دارند. رعایت اصول بهداشتی برای کاهش عوارض ناشی از ارتودنسی هم ضرورت دارد. زردشدن دندان‌ها در ارتودنسی می‌تواند در اثر تمیزنکردن دندان‌ها و عدم رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ایجاد شود.
- افرادی که ارتودنسی دارند حتما باید در خصوص مصرف برخی غذاها محتاط باشند. مصرف غذاهای اسیدی و نوشابه‌های گازدار، جویدن آدامس و شکلات‌های سفت و کش‌دار، گاززدن سیب و میوه‌های سفت یا موارد مشابه همگی از مهم‌ترین اصول مراقبتی بعد از انجام ارتودنسی است.
مسواک ارتودنسی چیست و چه کاربردی دارد؟
مسواک مخصوص ارتودنسی، یک ابزار تمیز‌کننده است که برای افرادی که بریس دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتیم که بعد از انجام ارتودنسی یکی از مهم‌ترین مواردی که موفقیت این روش کمک می‌کند، رعایت نکات بهداشتی و تمیزنگه‌داشتن دندان‌ها است. اگر شما ارتودنسی کنید که دندانهای خود را زیباتر کنید اما رعایت نکات بهداشتی را فراموش کنید، قطعا دندانهای شما از بین خواهند رفت و ارتودنسی نتیجه‌ی عکس بر روی زندگی شما خواهد داشت.
یکی از روش‌هایی که می‌توانید به خوبی از آن برای بهبود تمیزکردن دندانهای خود استفاده کنید خریدن مسواک ارتودنسی و تمیز کردن دندان‌ها با کمک آن است. شکل این مسواک با مسواک‌های معمولی متفاوت است. این مسواک ریز و باریک است و فرچه‌های محکم و پلاستیکی دارد.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
نخ دندان ارتودنسی چیست؟
شاید با خود فکر کنید که استفاده از نخ دندان با وجود ارتودنسی غیرممکن است. اما بهتر است بدانید که نخ دندان در مواقعی که شما ارتودنسی دارد، حتی ضروری‌تر هم هست. بهترین زمانی که می‌توانید از نخ دندان برای ارتودنسی استفاده کنید، بعد از شام و قبل از خواب است. نخ دندان ارتودنسی نخی است که جاوی فلوراید، موم و مواد معطر است که همین به محافظت بیشتر از دندان‌ها و سهولت در نخ دندان کشیدن می‌شود.
پستانک ارتودنسی چیست و برای چه استفاده می شود؟
پدر و مادرهایی که می‌خواهند از زمان نوزادی به کودک کمک کنند که فک آنها در حالت منتاسب و بهینه قرار بگیرد، می‌توانند از پستانک ارتودنسی استفاده کنند. این ابزار به شکلی است که در دهان کودک قرار می‌گیرد و شبیه به نوک سینه‌ی مادر است. با مک زدن به این پستانک، فک در حالت مناسب خود قرار می‌گیرد. همچنین این روش از اوربایت و آندربایت تا حد ممکن پیشگیری می‌کند.
مراقبت های لازم در استفاده از براکت ارتودنسی ثابت
افرادی که از تکنیک درمان ارتودنسی ثابت استفاده می‌کنند، بعد از چند روز می‌توانند با محدودیت کمی انواع غذاها را بخورند. برای مثال نوشیدنی‌های اسیدی و شکلات‌های تافی، شیرینی‌های سفت و چسبناک، نوشابه‌های گازدار و غذاهای سفت برای آنها ممنوع است. گاز زدن و جویدن آدامس هم برای این افراد ممنوع است. این کارها می‌تواند هم به براکت ارتودنسی و هم به دندان‌ها و فک آسیب برساند.
در مورد ورزش هم این افراد باید کمی رعایت کند و هنگام انجام ورزش‌هایی مانند راگبی، فوتبال یا ورزش‌های مشابه حتما باید از یک محافظ برای مراقبت از دندان‌ها استفاده کنند.
مراقبت های لازم برای ارتودنسی متحرک
ازآن‌جایی که این نوع ارتودنسی متحرک است و امکان درآوردن براکت‌ها وجود دارد، بهتر است در زمان غذا خوردن دستگاه ارتودنسی متحرک را دربیاوردید تا بهداشت و تمیزی ارتودنسی شفاف حفظ شود. این کار فرایند تمیزکردن و شستشوی دهان، دندان‌ها و براکت‌ها را هم آسان‌تر خواهد‌کرد.
همچنین در زمان خوردن ترکیبات سفت، رنگی، نوشابه‌های گازدار و اسیدی و غیره حتما این براکت‌ها را دربیاورید و قبل از قراردادن مجدد آنها در دهان حتما دهان و دندان‌ها را خوب شستشو داده و سپس براکت‌های متحرک را جای‌گذاری کنید.
( کلینیک دندانپزشکی دکتر بغدادی , متخصص ارتودنسی در سعادت آباد و شهرک غرب )
عوارض ارتودنسی و دردسرهای ارتودنسی چیست؟
درست است که روش درمان ارتودنسی را می‌توان یکی از بهترین روش‌های درمانی برای رفع انواع ناهنجاری‌های دندان و فک در نظر گرفت، اما این روش بدون عوارض هم نیست. برخی از عوارض ممکن است در اثر عدم مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی یا رعایت اصول مراقبتی بعد از درمان به وجود آید.
برخی از عوارض ارتودنسی عبارت‌اند از :
- زردشدن دندان‌ها
- شیب‌دارشدن دندان‌ها بعد از ارتودنسی
- جرم‌گرفتن دندان‌ها
- پوسیدگی دندان‌ها
- آسیب‌های پریودنتال
- درد
- تحلیل ریشه دندان
- ازبین‌رفتن دندان‌ها
- اختلال گیجگاهی فکی
- مشکلات گفتاری
- آسیب مینای دندان
گاهی هم افراد دچار زخم دهان بعد از اورتودنسی می‌شوند. اگر دچار زخم دهان شدید، حتما دهان خود را چندین بار با آب نمک بشویید و روی براکت‌ها در محدوده زخم، از موم ارتودنسی استفاده کنید تا زخم‌هایتان بدتر نشود.
البته بروز این عوارض تا حد زیادی به کیفیت کار، روش مورداستفاده، میزان مهارت متخصص ارتودنسی، استفاده از ابزارهای مختلف، شرایط و سن بیمار و میزان رعایت اصول مراقبتی توسط بیمار بستگی دارد.
ازاین‌رو بهتر است حتما در زمان مناسب ارتودنسی انجام دهید و به‌موقع به دندانپزشک مراجعه کرد. همانطور که گفتیم سعی کنید بهترین دکتر ارتودنسی را انتخاب کرد که تسلط کافی به نحوه انجام ارتودنسی و شیوه‌های درست انجام آن را داشته‌باشد. باید تمام نکات و اصول مراقبتی را رعایت کنید تا بهترین نتیجه را با کمترین عوارض بگیرید.